Devrek – Zonguldak

Batı Karadeniz Bölgesi’nin iç kesimlerinde Zonguldak il merkezinin 60 km. güneydoğusunda yer alan Devrek İlçesi bastonlarıyla ünlü. İlçe merkezinde bulunan Cumhuriyet Meydanı’nda bulunan baston yapımını gösteren heykel ve ilçenin simgesi dev baston ziyaretçileri karşılıyor.

İlçenin en önemli akarsuyu Abant Dağları’ndan doğup Büyüksu adıyla devam ediyor. İlçe sınırları içinde ülkenin en zengin ormanları iğne yapraklı çam ağaçları, yayvan yapraklı çam ve meşe ağaçları, görülesi güzellikler sergiliyor. Ata mesleği bastonculukla kendinden söz ettiren Devrek’te ağaç, ustaların becerileriyle ağaç olmaktan çıkarak sanat eserine dönüşüyor. Bastonlar özellikle yurt dışından büyük rağbet görüyor.Bir çok devlet adamı tarafından sipariş ediliyor.

Devrek bastonları

Eski bastoncu Mıntıka Çelebi dünyaca tanınan bastonlarını, yer tornasında elle yaparmış. Ayaklarıyla kıstırdığı kızılcık ağacı çubuğunu bir ucu sivri ağaç bıçağı altında döndürüp, yuvarlatır, törpü ile yılan gibi çeşitli motifler işlermiş. En popüler olan yılan kabartmasını, Mısır savaşı sırasında İngiliz komutanın koltuğu altındaki bastondan görüp esinlenmiş. Kızılcık ağacı üzerine kezzapla renk verip telle ısıtarak, yakı işlemiyle motif ve süsler yapmışlar. Gomalakla cilalayıp avuca gelen kısmına manda boynuzundan sap takmışlar. Çok tutulmuş…El yapımı bastonlarıyla ünlü Latif Küçükler usta, “İyi bir baston 1-10 gün arasında çıkar. Yaptığımı beğenmezsem, içime sinmezse bastona takozu vurup kırarım!” diyor. Saç örme, helezon, yılan, piramit ve budaklı gövde şekilleri, motifleri var. En kalitelisi ise “çoban çentik”i bastonu. Meraklısı 8-40 milyon arasında ödermiş. Kurt, at, kartal başı, çengel, topuz ve ortopedik saplı olanlar da var. Güçlü hayvan kafalarının, kullanıcıya psikolojik bir güç sağladığını ve yılan motifinin tamamen bastonu doldurduğu için seçildiğini söylüyorlar. Baba mesleğini sürdüren Rüştü Çelebi ise “Bir baston 150 yıl yaşar, ağaca su yürürken kesilmiş olması lazım. Ağaç dinlendirilir, suyunu atar, ısıtıp fırında düzeltiriz, sonra da işlenir. Kızılcık ağacı dalı mobilya sanayinde kullanılmaz, sık dokuludur, yanmaya elverişli değildir. Kızılcık ağacı meyve verdiği için budanması gerekir, atık malzemedir. Manda boynuzundan sapını yapar, pabuç kısmına da lokantadan artan paça kemiğinden bilezik takarız. Bu şekilde Devrek bastonuyla çöpü ekonomiye kazandırırız…” diyor. Bastonun kalını ve ağırı kolu yorar, pazu yaparmış. İnce baston makbul olup taşıyıcılık görevinden çok, kişinin dengesini ve ahenkli yürüyüşünü sağlarmış.