Patara Gezi Rehberi
Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi; Muğla ve Antalya illeri Fethiye ve Kaş ilçeleri ve bunlara bağlı 5 belde 4 köyden oluşmaktadır. Antalya İli Kaş İlçesi Gelemiş Köyü sınırları içerisinde yer alan, Likya Uygarlığı dönemine ait Patara antik kenttir. İdari anlamda Patara Özel Çevre Bölgesi’nin büyük bir kısmı Antalya- Kaş İlçesi, diğer kısmı ise Muğla-Fethiye ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Bölge içerisinde yapılan arkeolojik araştırmalara göre, Likya Uygarlığı’ nın en eski kentlerinden olan Patara İ.Ö. 9. yüzyılda dönemin ana limanı durumunda olup tarih boyunca Kalkan Erendağı’ nın batısında üçgen şekilli bir ova üzerinde kurulmuştur.
Bölgede yazları sıcak ve kurak kışları ılık ve yağışlı Akdeniz iklimi hakimdir. Yıllık ortalama sıcaklık 18,9 0C olup ortalama yağış miktarı 906.4 mm. civarındadır. Bölge Eşen Çayı Havzasının güney alt kısımların da yer almaktadır. Eşen Çayı tarafından ikiye ayrılmış genelde ova görünümlü, etrafı düşük yükseltili, Jura-Kretase devrinde oluşmuş genelde kireçtaşı ve ofiyolitlerden müteşekkil diri faylarla bölümlenmiş dağlarla çevrilidir. Bu düzgün topografyalı kalın alüvyonlarla örtülü alanın, orta kesimleri yeraltı su seviyesinin yüzeyde veya yüzeye çok yakın olması nedeniyle sulak-bataklık alan karakterindedir ve bu alanda çok sığ, yazları kuruyan Gelemiş Gölü (Ova Gölü) bulunmaktadır.
Bölge ekonomisi genelde tarım dayalı olup son yıllarda turizm gelişmeye başlamıştır. Yöre yaşayanları yazları yaylaya göçmektedir. Ova Gölü çevresinde modern yöntemlerle tarım yapılmaya başlanmış olup seracılık yaygındır ve turfanda sebze meyve üretimi yapılmaktadır. Eşen Çayının denize döküldüğü alanın, Eşen Çayı’nın taşıdığı alüvyonların denizel akıntılar ve rüzgarlarla işlenmesi sonucu, bölgenin en önemli doğal yapısını belirleyen 18 Km doğu-batı uzanımlı, 500 m. genişliğinde, muhteşem Patara Kumsalı oluşmuştur. Bu bölgede denizden kara yönüne bazen şiddetli esen rüzgarlar, kumsalın kara yönünde ilerlemesine, kum fırtınası ve göçüne neden olmaktadır. Bu nedenle sahilde geniş yayılımlı ve hareketli kumullar bulunmaktadır. Patara Kumsalı’nda, Eşen Çayı ağzından doğuya doğru 7 km. uzunluğunda ortalama 25 m. genişliğindeki ıslak şerit çok ince boyutlu temiz kumlardan oluşmaktadır. Bu alan Caretta caretta ve Chelonia mydas türü Akdeniz kaplumbağalarının 1. derece yumurtlama alanıdır. Bu alan da Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı ve Dokuz Eylül Üniversitesi işbirliği ile 1992 yılında yürütülen, “Deniz Kaplumbağaları Araştırma Projesi” sonuçlarına göre, kaplumbağa yuvalarının sıklığı 2-19 yuva/km arasında belirlenmiştir.
Bölgede kıyıya yakın kesimlerde kumsal alanlarda genelde tuzcul otsu bitkiler yer almaktadır. Kıyı bölgesinin orta kesimlerindeDefne (Laurus nobilis), Akça Kesme (Phillyrea media), İncir (Arbatus uneoda) bitkilerine rastlanmaktadır. Kıyıdan uzaklaştıkça parlak, yapraklı, sert yağlı dokulu, tüylü, küçük ve dikenli Akdeniz iklim tipine özgü maki türü bitkiler yer almaktadır. Bu alanda “garig” denilen maki türleri yaygındır. Bu türlerin bazıları katrancı ardıcı, mersin akasyası, kocayemiş, yabani zeytin (delice) ve bazı çalı türü bitkiler olarak sayılabilir.
Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı bölgenin ekolojik ve arkeolojik değerlerini korumak bozulan değerleri iyileştirmek ve geri kazanmak amacıyla ilgili kurum, kuruluş, Üniversiteler ile koordinasyon içinde araştırma, planlama ve proje-uygulama faaliyetlerini yürütmektedir.
