Pulmoner Ventilasyonun Düzenlenmesi
Kanda PO2, PCO2 ve PH hemostasizi, solunum ve dolaşım sistemleri arasındaki iyi koordinasyon ile sağlanır.Bu koordinasyonun önemli bir bölümü, pulmoner ventilasyonun istemsiz bir şekilde düzenlenmesi ile elde edilir.Bu kontrol henüz tam olarak anlaşılmış olmamakla birlikte bir çok noral kontrol mekanizması belirlenmiştir.
Solunum kasları aktiviteleri beyinde medulla bölgesinde yer alan solunum merkezleri tarafından düzenlenen motor nöronlar ile kontrol edilirler.Bu merkezler solunum kaslarına düzenli aralıklarla gönderdikleri sinir uyarılarıyla solunum frekansını ve derinliğini ayarlamaktadırlar.Bununla birlikte, bu solunum merkezleri solunumu kontrol etme konusunda tek başına hareket etmezler.Solunum aynı zamanda vücutta oluşan kimyasal değişiklikler tarafından da kontrol edilir.Örneğin; beyinde bulunan bir bölge kandaki CO2 ve H+ iyonu konsantrasyonuna karşı hassastır. Bu konsantrasyonları arttığı zaman, solunum merkezindeki insprasyon alanı uyarılır ve bu alan solunum kaslarına solunumun frekansını ve derinliğini artıran uyarılar gönderir.Solunumun bu şekilde artması CO2 ve H+ iyonunun uzaklaştırılmasını sağlar.Ayrıca aort ve karodit arterlerdeki kemoreseptörler, özellikle kandaki O2 nin kısmi basıncındaki değişikliklere duyarlı olmakla birlikte CO2 ve H+ iyonu konsantrasyonundaki değişikliklere de cevap verirler.Bu bir çok uyaran içinde , özellikle CO2 konsantrasyonundaki değişiklikler solunumun kontrolü açısından en önemli rolü oynar.
Kanda CO2 miktarı çok fazla olduğundan karbonik asit oluşur.Bu asit ayrışır ve H+ iyonunu serbest bırakır.
CO2 + H+ H2CO3 HCO3 ¯ + H+
H+ iyonu kanda birikmeye başladığında kan pH ı oldukça düşer ve kanın asiditesi artar.PCO2 yükseldiğinde, insprasyon merkezleri uyarılır ve solunum artar.Solunumun artışındaki amaç, vücuda daha fazla O2 nin sağlanması değil, aksine artmış olan CO2 nin uzaklaştırılması ve dolayısı ile oluşabilecek pH değişikliklerinin en aza indirilmesidir.
Kemoreseptörlere ek olarak, solunumu etkileyen başka nöral mekanizmalar da vardır.Akciğerlerin çevresini saran plevra da, bronşlarda ve alveoller de gerilim reseptörleri bulunur.Bu bölgeler çok fazla gerildiğinde, duyusal uyarılar eksprasyon merkezine iletilir.Bu merkezden gelen motor uyarılar ile insprasyonun süresi kısaltılır ve böylece solunum ile ilgili organların çok fazla gerilmesi önlenmiş olur.bu mekanizmaya herring-breuer refleksi adı verilir.
Serrebral motor korteksin, solunum üzerinde bir miktar istemli kontrolü de vardır.Ancak bu istemli kontrol solunum merkezinin otonom kontrolü nedeniyle önemsizdir.Örneğin; solunum 5dk boyunca istemli olarak durdurulduğunda, bir süre sonra kandaki CO’ ve H+ iyonu düzeyleri çok fazla yükselir ve O2 düzeyi düşer.Bu durumda medulla da bulunan solunum merkezi solunumun istemli olarak durdurulduğuna bakmaksızın solunum yapmanın gerekli olduğuna karar verir ve solunum için kişiyi zorlar.
Egzersizde Ventilasyon:
Sportif etk
Buradan tümünü indirebilirsiniz.
